Ondernemend en duurzaam Velsen

Niet alleen het Velsen van nu is onze verantwoordelijkheid. Wij zijn ook verantwoordelijk voor het Velsen dat wij door willen geven aan onze kinderen en kleinkinderen. Soms zijn daarvoor plannen met een lange adem nodig. Juist daarom vindt het college voortdurend aandacht voor duurzaamheid van de samenleving noodzakelijk. Het college kiest voor een voorwaardenscheppende, faciliterende en stimulerende rol en het verbinden van partijen en is zich ook bewust van de voorbeeldfunctie die zij heeft.

Met de Visie op Velsen 2050 Duurzaam Verbonden, geeft Velsen richting aan ontwikkelingen in de gemeente. Hierin staat dat het investeren in kennisrijk werken nodig is om je in Velsen te kunnen ontwikkelen en bij te dragen aan een bloeiende economie. De thema’s werken en kennisrijk zijn daarbij belangrijke elementen. Vooral in de duurzaamheidsthema’s liggen er grote kansen als het gaat om kennis. Binnen dit programma betekent dit, dat het college kiest voor investeringen waarbij de ondernemer op een duurzame manier zorgt voor innovatie, nieuwe investeringen en werkgelegenheid.

Context

Tijdens het uitwerken van de vorige begroting stond de economie wereldwijd op zijn kop door de coronacrisis. Tijdens het uitwerken van deze begroting is het herstel ingezet, maar er zijn nog andere vraagstukken. Krapte op de arbeidsmarkt, economische spanningen en geopolitieke spanningen zorgen voor vele uitdagingen. Tegelijkertijd worden de effecten van de klimaatverandering meer zichtbaar en voelbaar. Ook zitten we mede door de oorlog in Oekraïne midden in een energiecrisis, waardoor onafhankelijk zijn van fossiele brandstoffen belangrijk is. Het kabinet heeft aangescherpte doelen uit de Klimaatwet aangekondigd. Bovenstaande redenen dwingen ook Velsen tot een versnelling van de energietransitie. Voorstellen voor deze versnelling komen terug bij het kleuren van de begroting waarin het raadsakkoord en geld het Rijk worden meegenomen.

De algehele economische situatie in de regio is de afgelopen jaren heel voorspoedig geweest, de Nederlandse maakindustrie heeft daar volop van geprofiteerd. Deze sector is door de grote exportpositie gevoelig voor de politieke en economische ontwikkelingen in de wereld zoals de coronacrisis en eerder genoemde uitdagingen.

Innovatie, duurzaamheid en voldoende instroom van goed gekwalificeerd personeel blijven belangrijke aandachtspunten voor de toekomstige concurrentiepositie van de visserijsector. Velsen zet in op een  maakindustrie die klaar is voor de toekomst. Ook hierbij zijn voldoende personeel, innovatie en duurzaamheid voor ons belangrijke thema’s.

In offshore wind doen zich grote kansen voor. Op korte termijn worden er namelijk enkele grote windparken ontwikkeld voor de Nederlandse kust. Met het afgesloten klimaatakkoord zijn de ambities voor de lange termijn nog groter. Dit biedt veel perspectief voor Velsen en de regio.

Velsen blijft inzetten in op een succesvolle uitvoering van de landelijke klimaat- en duurzaamheidsdoelstellingen. Het gaat daarbij om de energietransitie, de ombuiging naar een circulaire economie en klimaatadaptatie. Vooral de thema’s energietransitie en circulaire economie bieden kansen voor een duurzame economie en werkgelegenheid. We focussen hierbij op versnelling, onder andere via het Lokaal Klimaat Akkoord. Daarbij wordt ingezet op het benutten van samenhang tussen verschillende dossiers zoals het programma Klimaat & Duurzaamheid en het programma Luchtkwaliteit en regionale samenwerking.

Energietransitie

Wij streven naar een vermindering van de CO ₂ -uitstoot en sluiten aan bij het Klimaatakkoord van Parijs. En de doelstelling van het Rijk die inzet op een vermindering van 49% CO ₂ productie in 2030 ten opzichte van 1990. De minister van Klimaat en Energie wil dit percentage in de Klimaatwet aanscherpen naar 55%. Ook wil hij tussendoelen voor 2035 (70%) en 2040 (80%). Het doel voor 2050 wordt aangescherpt van 95% CO ₂ -verlaging naar klimaatneutraliteit.

Om deze doelstelling te behalen werkt het Rijk samen met het interprovinciaal overleg, de Unie van Waterschappen en de Vereniging van Nederlandse gemeenten. Er zijn afspraken gemaakt op het gebied van thema’s die samenhangen met het klimaat. Deze afspraken zijn samen met de sectoren industrie, gebouwde omgeving, landbouw en landgebruik, elektriciteit en mobiliteit tot stand gekomen. Al deze sectoren wordt gevraagd een bijdrage aan de vermindering van CO ₂ te leveren. Een overkoepelende tafel, het Klimaatberaad, bewaakt de voortgang en samenhang van de besprekingen. Uitvoering van de afspraken moet resulteren in een betaalbare en schone energievoorziening, werkgelegenheid en kansen voor Nederland in de schone technologiemarkten.

Circulaire economie

Het Rijk wil met het programma Nederland Circulair in 2050 van een duurzaam gedreven economie naar een volledig circulaire economie in 2050. Velsen volgt deze doelstelling. In 2030 moet er 50% minder verbruik van primaire grondstoffen zijn (mineraal, fossiel en metaal). Wij gebruiken onze inkoopkracht om de circulaire economie te stimuleren bij marktpartijen. Hierbij hebben we ons verbonden aan de ambities van de Metropoolregio Amsterdam om in 2022 10% en in 2025 50% circulair in te kopen.
Ook volgt Velsen het Rijksprogramma Van Afval Naar Grondstof. Hierbij wordt gestreefd naar 100 kilogram restafval per inwoner per jaar in 2020 en 30 kilogram per inwoner in 2025. De ambitie van 2020 hebben we in Velsen, ondanks verschillende maatregelen, net als veel andere gemeenten niet gehaald .

Klimaatadaptatie

De effecten van die klimaatverandering zijn niet meer te negeren. Deze veranderingen leveren risico's op voor onze economie, gezondheid, veiligheid en ecosysteem. De gevolgen van de toenemende kans op wateroverlast, hitte, droogte en overstromingen ervaren we ook in Velsen. De huidige inrichting van de leefomgeving moet worden aangepast aan deze nieuwe omstandigheden. Deze aanpassing noemen we klimaatadaptatie. Velsen volgt het Deltaplan Ruimtelijke adaptatie (DPRA) dat moet resulteren in een waterrobuust en klimaatbestendig Nederland en dus ook Velsen in 2050.

Schone lucht

Wij werken aan een blijvende verbetering van de luchtkwaliteit in onze gemeente. We willen de luchtkwaliteit voor 2030 op het niveau van de Advieswaarden van de World Health Organisation (WHO) brengen. Daarmee beperken we de gezondheidsschade van onze inwoners. We willen dat er in 2030 50% minder mensen aan de gevolgen van luchtkwaliteit overlijden in Velsen dan in 2016. Daarom ondertekenden we op 13 januari 2020 het Schone luchtakkoord (SLA) ondertekend met het Rijk, veel andere provincies en gemeenten.
De uitvoering van dit akkoord houdt verband met de energietransitie en het streven naar een duurzame economie. Minder gebruik van fossiele brandstoffen heeft ook direct een vermindering van vervuilende uitstoot tot gevolg.

Uit de Klimaat- en Energieverkenning (2020) blijkt dat we moeten versnellen om de klimaatdoelen voor 2030 te halen. De conclusies uit het onlangs gepubliceerde rapport Intergovernmental Panel on Climate Change (IPCC) rapport onderschrijven de noodzaak om te versnellen.

Inmiddels hebben het Europese Parlement en de Europese Raad de eerste Europese Klimaatwet aangenomen. De wet zet de politieke belofte om tegen 2050 klimaatneutraal te zijn om in een bindende verplichting (uit de Europese Green Deal).
Hierdoor zijn alle lidstaten en EU-instituties aan de reductiedoelstelling gebonden. De nieuwe EU-klimaatwet verhoogt de EU-emissiereductiedoelstelling voor 2030 van 40% naar minstens 55%. In deze begroting wordt uitgegaan van de nieuwe reductiedoelstelling van 55%.

Raadsakkoord

Met de kaders van het raadsakkoord en het collegeprogramma zetten we in op een leefbaar en aantrekkelijk Velsen. We willen de gemeente aantrekkelijker maken om in te wonen, werken, ondernemen en recreëren. We stimuleren de ontwikkelingen van de haven, maakindustrie, het midden- en kleinbedrijf en recreatie en toerisme. Velsen ziet ook kansen voor een andere economie, het opwekken van windenergie en zonne-energie en het hergebruiken van grondstoffen en producten. Regionale samenwerking helpt ons om deze ambities te realiseren.

Inwoners en bedrijven worden gestimuleerd om duurzaamheidsmaatregelen door te voeren . De gemeente geeft daarbij het goede voorbeeld. In plaats van een nieuw Milieubeleidsplan wordt het actuele milieubeleid in de Omgevingsvisie opgenomen.

De aarde warmt op en het klimaat verandert

Een maatschappelijke verandering is nodig, willen we het leefbaar houden. Verandering in ons water- en energiegebruik, de manier waarop we productieprocessen inrichten, ons bestedingsgedrag, de manier we waarop we ons verplaatsen en de manier waarop we onze openbare ruimte inrichten zijn nodig. Maar hoe gaan we dat aanpakken? Wat kunnen wij daar als gemeente in betekenen? Wat moeten en willen we doen? En wat betekent die verandering voor onze inwoners, het bedrijfsleven, maatschappelijke organisaties?
De internationale klimaatafspraken van Parijs en de nationale afspraken van het Klimaatakkoord zijn geen ver-van-ons-bed-verhalen; het gaat over hoe we wonen, werken en reizen, over de lucht die we inademen en de spullen die we aanschaffen. Wij vertalen die wereldwijde en nationale afspraken naar lokaal niveau.

We zijn op weg naar een duurzaam en groen Velsen

Ondernemen en vergroenen staan elkaar niet in de weg, maar versterken ze elkaar.
Daarbij is het belangrijk dat ambities haalbaar en betaalbaar blijven. Velsen wil de hoofdstad van Nederland worden op het gebied van offshore windenergie. De gemeente doet dat in samenspel met inwoners en ondernemers, want deze maatschappelijke verandering slaagt alleen als iedereen meedoet.

We zetten in op een gezonde leefomgeving/verbetering van de kwaliteit van de leefomgeving
Een duurzaam en groen Velsen moet ook een gezond Velsen zijn. En een duurzame economie is ook een schone economie. Dat is zeker in onze regio, waar de milieudruk enorm hoog is, van groot belang. De kwaliteit van de lucht moet beter, de kwaliteit van de bodem staat onder druk. Nieuwe inzichten vragen om een intensievere inzet van alle betrokken partijen.

Rol en verantwoordelijkheid gemeente

Een groot deel van de uitvoering van de opgaven is de verantwoordelijkheid van de decentrale overheden zoals de gemeenten. Want dicht bij de inwoner, komen alle opgaven samen. De VNG blijft gesprekken voeren met het Rijk over het op orde krijgen van de randvoorwaarden die van invloed zijn op de reikwijdte en het tempo waarin gemeenten het akkoord kunnen uitvoeren:

1. Haalbaar/betaalbaar voor de samenleving.
2. De juiste gemeentelijke bevoegdheden.
3. Een vergoeding voor de toename in uitvoeringslasten.

Vanzelfsprekend sluiten de ambities van Velsen aan op het landelijke Klimaatakkoord. Dit neemt niet weg dat de randvoorwaarden die gesteld zijn aan de ondertekening van het Klimaatakkoord zo snel mogelijk ingevuld moeten worden om de uitvoering niet in gevaar te brengen. In de Meicirculaire is nu eindelijk (beperkt) geld beschikbaar gesteld voor de uitvoering. Een voorstel over hoe dit geld te gebruiken komt terug bij het kleuren van de begroting.

Corona

Economisch herstel
De economie herstelt deels van de coronacrisis. Naar verwachting zet dit herstel door in 2022. Mensen gaan weer winkelen en halen een drankje op het terras in de stad of op het strand.
Toch is er onzekerheid vanwege een mogelijke opleving van corona. Het is nog onduidelijk of en wanneer sectoren als detailhandel, horeca, evenementen en toerisme volledig herstellen van de crisis.

Toename van huishoudelijk afval
Het meer vanuit huis werken is een blijvende verandering. Daardoor neemt het aantal verkeersbewegingen af. Een ander effect is dat er thuis meer afval wordt geproduceerd en aangeboden voor de afvalverwerking. De verwerkingskosten voor huishoudelijk afval stijgen en dit wordt doorberekend in het tarief afvalstoffenheffing.